Τρίτη
13-04-1999
Ακόμα και στον κυβερνοχώρο, τα Βαλκάνια παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο...
Οι περισσότεροι χρήστες του Δικτύου προτιμούν να ασχολούνται μόνο με ένα
περιορισμένο κομμάτι του, που ταιριάζει με τα ενδιαφέροντά τους.
Οι ειδικοί το ονομάζουν «πληροφοριακή βαλκανοποίηση». Με άλλα λόγια, αντί για ένα «παγκόσμιο χωριό» που ενώνει τους κατοίκους και μηδενίζει τις αποστάσεις, το Ίντερνετ μοιάζει περισσότερο με τα... Βαλκάνια, όπου οι άνθρωποι απομονώνονται ο ένας από τον άλλο ανάλογα με τα «πιστεύω» τους.
Η τάση αυτή επιβεβαιώνεται από μία έρευνα με θέμα τις ηλεκτρονικές ομάδες συζήτησης, που πραγματοποίησε για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης ο κ. Μωυσής Μπουντουρίδης, καθηγητής στο Τμήμα Μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο Πατρών.
«Αντίθετα από την προβαλλόμενη άποψη ότι το Δίκτυο φέρνει τους ανθρώπους κοντά και μηδενίζει τις αποστάσεις, στην πραγματικότητα φαίνεται πως υπάρχουν ισχυρές τάσεις να διαχωρίζονται ο ένας από τον άλλο, εξειδικεύοντας τις προτεραιότητες και τις επικοινωνιακές τους συνήθειες σε συγκεκριμένες κατευθύνσεις», επισημαίνει ο καθηγητής. «Έτσι, καταλήγουν να επικοινωνούν μόνο με όσους ακολουθούν τις ίδιες κατευθύνσεις. Για παράδειγμα, οι Έλληνες συζητούν μόνο με Έλληνες, οι Τούρκοι μόνο με Τούρκους, οι αριστεροί μόνο με αριστερούς κ.λπ.».
Οι λίστες
Αντικείμενο της έρευνας αυτής είναι οι ομάδες που ονομάζονται «λίστες» (mailing lists) και αποτελούνται από χρήστες-συνδρομητές. Τα μέλη ενδιαφέρονται για το βασικό θέμα συζήτησης κάθε λίστας. Ο σκοπός της λίστας είναι η ενημέρωση και η ανταλλαγή απόψεων των συνδρομητών πάνω στο κεντρικό τους θέμα. Ο αριθμός των ομάδων αυτών φτάνει τις δεκάδες χιλιάδες. Η εγγραφή είναι δωρεάν. Κάθε ηλεκτρονικό μήνυμα που αποστέλλεται στη διεύθυνση της λίστας, διαβάζεται από όλα τα μέλη, τα οποία μπορούν να απαντήσουν.
Ο κ. Μπουντουρίδης επέλεξε 10 λίστες με έδρα την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, που ασχολούνται με κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες, τεχνολογία, επικοινωνίες, πληροφορική, κοινωνιολογία, φιλοσοφία κ.λπ. Τέσσερις από τις λίστες φιλοξενούνται στον κόμβο του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, με θέματα συζήτησης τη θεωρία του χάους, την κοινωνία των πληροφοριών, τις κοινωνικές μελέτες της επιστήμης και της τεχνολογίας κ.λπ. Τα δεδομένα που καταγράφηκαν είναι ο αριθμός των συνδρομητών σε κάθε λίστα, ο βαθμός ενεργούς συμμετοχής τους, το σύνολο των μηνυμάτων τη χρονική περίοδο της ανάλυσης, αλλά και η καθημερινή τους κίνηση. Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία είναι το ποσοστό των μηνυμάτων που γράφτηκαν ως απάντηση σε κάποιο άλλο. Στην ορολογία της λίστας ονομάζονται «νήματα» και είναι ενδεικτικά του βαθμού επικοινωνίας των συνδρομητών μεταξύ τους. «Διαπιστώνουμε έτσι, αν υπάρχει επικοινωνιακή δραστηριότητα ή αδράνεια σε μία λίστα».
Σύμφωνα με τα πρώτα συμπεράσματα της μελέτης, στις περισσότερες λίστες οι χρήστες κρατούν μία παθητική στάση. Περισσότερο δηλαδή διαβάζουν παρά γράφουν. Όσο πιο γενικό είναι το θέμα της λίστας, τόσο πιο εύκολα αποπροσανατολίζονται οι συζητήσεις. «Η τάση για "βαλκανοποίηση" στο Δίκτυο φαίνεται από το μικρό ποσοστό των "νημάτων" στα μηνύματα, κάτι που δείχνει πως οι χρήστες προτιμούν να απομονώνονται σε στεγανά κανάλια», εξηγεί ο Έλληνας καθηγητής.
«Στην κίνηση των μηνυμάτων μιας λίστας καθρεφτίζεται η συλλογική συμπεριφορά της ομάδας που συμμετέχει σε αυτήν», λέει ο κ. Μπουντουρίδης, ο οποίος ανέλαβε την ανάλυση του περιεχομένου τους όταν ήταν ακόμα καθηγητής στο ΔΠΘ. Η έρευνα έγινε στα πλαίσια του προγράμματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης «η αυτο-οργάνωση της Ευρωπαϊκής Κοινωνίας της Πληροφορίας». Ο στόχος των ειδικών από έξι ευρωπαϊκά ακαδημαϊκά ιδρύματα είναι να κατανοήσουν με ποιους τρόπους μπορεί να οργανωθεί η κοινωνία των πληροφοριών μέσα από το Ίντερνετ.
